Twee keer per jaar, bij de programmabegroting en programmarekening, staan we stil bij de financiële wendbaarheid en weerbaarheid om daarmee inzicht te geven in de financiële positie. Als gemeente gebruiken we verschillende instrumenten om de financiële positie in het oog te houden. De vijf verplichte BBV-kengetallen vallen hier ook onder. Onderstaand geven we aan welke kengetallen inzicht geven in de financiële wendbaarheid en weerbaarheid. Daarnaast geeft de ontwikkeling van de algemene bestemmingsreserve en de reserve weerstandsvermogen inzicht in de financiële positie.
Kengetallen financiële wendbaarheid
Wendbaarheid heeft te maken met hoe flexibel we zijn in onze begroting en bedrijfsvoering om snel te kunnen inspelen op de actualiteit. De volgende kengetallen dragen bij aan de financiële wendbaarheid:
- Netto schuldquote (niveau van de schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen).
- Belastingcapaciteit (niveau van de belastingdruk ten opzichte van het landelijk gemiddelde).
Kengetallen financiële weerbaarheid
Weerbaarheid heeft te maken met de veerkracht of het vermogen onverwachte financiële klappen op te vangen en bestand te zijn tegen de impact van bestaande risico's. De volgende kengetallen geven inzicht in de financiële weerbaarheid:
- Solvabiliteit (mate waarin de gemeente aan haar financiële verplichtingen kan voldoen).
- Grondexploitatie (waarde van de grond ten opzichte van de totaal geraamde kosten).
- Structurele exploitatieruimte (mate waarin de structurele lasten zijn gedekt door structurele baten).
De financiële kengetallen ontwikkelen zich bij de begroting 2025 en meerjarenraming 2026-2028 als volgt:
Overzicht financiële kengetallen | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Getallen in % | |||||||||
Onderdeel | Rek. | Begroting | Streefwaarden-kengetallen | ||||||
2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | positief | neutraal | negatief | |
Netto schuldquote | 31 | 55 | 40 | 45 | 48 | 46 | < 90 | 90-130 | > 130 |
Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen | 26 | 50 | 36 | 40 | 43 | 41 | |||
Solvabiliteit | 52 | 38 | 43 | 40 | 39 | 39 | > 50 | 20-50 | < 20 |
Grondexploitatie | 10 | 3 | -5 | -5 | -2 | -2 | < 20 | 20-35 | > 35 |
Structurele exploitatieruimte | 2,12 | 2,15 | 1,37 | -0,28 | 0,06 | 0,01 | > 0 | 0 | < 0 |
Belastingcapaciteit | 95 | 90 | 88 | 88 | 88 | 88 | < 100 | 100 | >100 |
Voor een nadere toelichting op deze kengetallen zie de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing .
Ontwikkeling algemene bestemmingsreserve en weerstandsratio
Naast de financiële kengetallen geeft de ontwikkeling van de algemene bestemmingsreserve en de weerstandsratio ook inzicht in de financiële positie van de gemeente en daarmee in de mate van de financiële wendbaarheid en weerbaarheid. De algemene bestemmingsreserve ontwikkelt zich van € 20,84 mln. per 1 januari 2024 naar € 11,28 mln. per 31 december 2028 (zie het schema onder hoofdstuk 3.3) .
De beschikbare weerstandscapaciteit bedraagt per 1-1-2025 € 10,65 mln. terwijl de risico's zijn geïnventariseerd op € 2,81 mln. Daarmee komt de weerstandsratio op 3,8. Dit is lager dan bij de begroting 2024 (4,0) en bij de jaarrekening 2023 (4,4). Het weerstandsvermogen is ten opzichte van de jaarrekening 2023 met bijna € 2,7 mln. afgenomen. Voornaamste reden hiervan is het niet meenemen van de onbenutte belastingcapaciteit in de weerstandscapaciteit.
De ingeschatte risico's binnen de grondexploitatie bevinden zich momenteel op een minimumniveau. Het blijft echter een momentopname. Bij economische tegenslag / grote grondaankopen kan met name binnen de grondexploitatie ook snel sprake zijn van toenemende risico's en een daling van de weerstandsratio. Een weerstandsratio boven de 2,0 wordt in de beleidsnota weerstandsvermogen en risicobeheersing gekwalificeerd als 'uitstekend'. Zie voor een nadere toelichting de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing .
Gezonde financiële positie
De financiële kengetallen laten zien dat de financiële wendbaarheid en weerbaarheid goed op niveau is. De reserve weerstandsvermogen zit met een ratio van 3,8 op 'uitstekend' niveau terwijl de algemene bestemmingsreserve eind 2028 uitkomt op een bedrag van € 11,28 mln. Dit is € 6,78 mln. boven het door uw raad gestelde minimumniveau van € 4,5 mln.
Op basis van bovenstaande bevindingen mag gesteld worden dat onze gemeente een financieel gezonde positie heeft en dat de financiële wendbaarheid en weerbaarheid goed op niveau is. Wel dienen hierbij in de periode 2026-2028 nog een aantal taakstellingen ingevuld te worden. De ontwikkeling in het meerjarenperspectief blijft sterk afhankelijk van de ontwikkelingen op Rijksniveau en de uitwerking van het regeerakkoord waarbij de balans tussen ambities, taken, middelen en uitvoeringskracht van de overheden nader onderwerp van gesprek blijft.