Onderstaand wordt het financieel resultaat van de begroting 2025-2028 gepresenteerd en toegelicht. Hierbij geven we ook inzicht in het nieuw beleid en de beschikbare dekkingsmiddelen.
Financieel resultaat begroting 2025-2028 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
Bedragen * € 1.000 | S=structureel | - is voordeel | |||
Omschrijving | S/E | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
Begrotingsresultaat 2024-2027 na vaststelling van de programmabegroting 2024 | S | -2.790 | 971 | 1.581 | 1.581 |
E | 1.931 | 1.986 | 783 | ||
-859 | 2.957 | 2.364 | 1.581 | ||
Financieel resultaat zomernota 2024 | S | 948 | -1.478 | -2.432 | -2.591 |
E | -96 | -5 | 210 | -1 | |
Mutaties bestaand beleid begroting | S | -778 | -481 | -256 | -446 |
E | -38 | 58 | 9 | -32 | |
Autonome ontwikkelingen 2025-2028 | S | 5 | 38 | 71 | 71 |
E | 1.060 | -33 | -46 | ||
Resultaat sociaal domein | S | 2.000 | 2.500 | 3.000 | 3.000 |
Nieuw beleid begroting 2025-2028 | S | 316 | 429 | 548 | 774 |
E | 1.998 | 1.068 | 174 | -52 | |
Stelpost nieuw beleid | S | 550 | |||
Dekkingsmiddelen | |||||
Inzet stelpost nieuw beleid 2025 | S | -250 | -250 | -250 | -250 |
Eerdere invulling deel taakstelling 'Nieuw voor Oud'(naar voren gehaald van 2026 naar 2025) | S | -404 | |||
Taakstelling besparingsmaatregelen sociaal domein | S | -500 | -1250 | -1750 | -1750 |
Taakstelling besparingsmaatregelen andere domeinen | S | -100 | -100 | -500 | |
Verhoging OZB boven reguliere inflatieindex | S | -455 | -455 | -455 | -455 |
Rijkscompensatie herstel disbalans taken-middelen | S | PM | PM | PM | PM |
Begrotingsresultaat 2025-2028 | S | -1.908 | -77 | -42 | -16 |
E | 4.855 | 3.075 | 1.130 | -86 | |
2.947 | 2.998 | 1.088 | -102 | ||
Toelichting op de tabel
Begrotingsresultaat 2024-2027
Dit is het begrotingsresultaat 2024-2027. Vanuit dit vertrekpunt is de nu voorliggende programmabegroting 2025 en meerjarenraming 2026-2028 opgesteld.
Financieel resultaat zomernota 2024
Dit is het resultaat van de door de gemeenteraad op 26 september 2024 vastgestelde zomernota 2024. De consequenties vanaf het jaar 2025 zijn conform de zomernota 2024 verwerkt in de programmabegroting 2025 en meerjarenraming 2026-2028.
Mutaties bestaand beleid
Bij het opstellen van de reguliere begroting ontstaan altijd mutaties als gevolg van autonome ontwikkelingen. Het resultaat van deze autonome ontwikkelingen ten opzichte van de zomernota 2024 is hier vermeld. In bijlage E is een nadere analyse op hoofdlijnen van de mutaties bestaand beleid opgenomen.
Algemene uitkering gemeentefonds
De algemene uitkering is, in overeenstemming met de meicirculaire 2024, vertaald in de programmabegroting 2025 en meerjarenraming 2026-2028. Over het resultaat van de meicirculaire is de raad geïnformeerd in juli 2024.
Loon en prijsstijgingen
Conform de technische begrotingsrichtlijnen is in deze begroting een algemene prijsstijging van 2,5% doorgevoerd en een loon-premiestijging van in totaal 4,4% ten opzichte van de begroting 2024. Omdat bij de budgetten van gesubsidieerde instellingen, verbonden partijen, subsidierelaties en aanbieders sociaal domein op onderdelen nog onvoldoende rekening gehouden kon worden met doorvertaling van een aantal (nog) te maken cao-afspraken 2024-2025 en te verwachten prijsstijgingen, is hiervoor een totaal-stelpost geraamd van structureel € 200.000.
Stelpost volumeontwikkelingen
Ook is in deze begroting een stelpost geraamd van € 500.000 in 2025, jaarlijks oplopend met € 200.000 tot € 1.100.000 vanaf 2028. Deze stelpost is nodig voor volumeontwikkelingen. Denk daarbij aan volumegroei door autonome ontwikkelingen zoals de vergrijzing, de toename van de complexiteit van de zorgvraag en extra kosten door toename van het areaal (aantal inwoners, woningen, wegen). Tegenover deze stelpost staat ook een hogere uitkering gemeentefonds.
Autonome ontwikkelingen begroting 2025-2028
Naast de autonome ontwikkelingen in het bestaand beleid zijn in deze begroting ook de autonome ontwikkelingen vanaf het begrotingsjaar 2025 in een afzonderlijke bijlage opgenomen (zie bijlage C ). Het betreft hier met name de actualisatie van prijsontwikkelingen met betrekking tot de onderwijshuisvesting. Daarnaast zijn enkele (eenmalige) investeringsbudgetten opgenomen waarvoor uw raad al eerder beleid heeft vastgesteld/ beleidsarme ontwikkelingen. Hiervoor is dekking binnen de reguliere begroting beschikbaar.
Resultaat sociaal domein
Op basis van de voorliggende begroting 2025-2028 worden binnen het sociaal domein ongedekte tekorten verwacht van € 2 mln. in 2025 oplopend naar € 3 mln. vanaf 2027. Hierbij is rekening gehouden met volledige inzet van de nog beschikbare reserve sociaal domein.
De ontstane tekorten zijn met name veroorzaakt door de sterk gestegen kosten op met name het onderdeel specialistische jeugdhulp in combinatie met lagere rijksinkomsten als gevolge van de besparingsmaatregelen hervormingsagenda jeugd. Daarom wordt voorgesteld om structureel € 2 mln. in 2025, € 2,5 mln. in 2026 en € 3 mln. vanaf 2027 toe te voegen aan de beschikbare middelen sociaal domein. Hiertegenover is een taakstelling besparingsmaatregelen sociaal domein opgenomen van € 0,5 mln. in 2025 oplopend tot € 1,75 mln. structureel vanaf 2027, gekoppeld aan de besparingsmaatregelen uit het rapport Berenschot en maatregelen uit de hervormingsagenda jeugd. Zie voor een nadere toelichting de paragraaf sociaal domein.
Overzicht van nieuw beleid begroting 2025-2028 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Bedragen in € | S = structureel | - is voordeel | |||||
Pr. | Omschrijving | S/E | Invest. | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
Nieuw beleid op ‘de drie grote opgaven’/ de drie pijlers | |||||||
1 | Groeiopgave 13 fte uitbreiding | S | 1.937.000 | 1.937.000 | 1.937.000 | 1.937.000 | |
Groeiopgave dekking doorbelasting grondbedrijf en anterieure overeenkomsten | S | -1.937.000 | -1.937.000 | -1.937.000 | -1.937.000 | ||
1 | Toekomstbestendig buitengebied inhuur | E | 72.000 | 72.000 | |||
2 | MIP openbare ruimte | S | 57.076 | 172.855 | 296.542 | 540.692 | |
1e jaar terugramen kapitaallasten | E | -57.076 | -114.611 | -143.845 | -307.019 | ||
Dekking GRP | S | -15.178 | -60.662 | -110.098 | -170.099 | ||
Dekking GRP 1e jaar terugramen kapitaallasten | E | 15.178 | 53.228 | 80.386 | 113.673 | ||
2 | Speelplaatsen | S | - | 3.313 | 9.525 | 11.181 | |
7 | Tijdelijke formatie onderwijshuisvesting | E | 91.200 | 91.200 | 91.200 | 91.200 | |
Tijdelijke formatie onderwijshuisvesting overhead | E | 20.000 | 20.000 | 20.000 | 20.000 | ||
7 | Noodlokalen Raalte Noord | E | 100.000 | 50.000 | |||
7 | Projectplan Gerardus Majella school | S | 2.405.000 | 10.750 | 50.170 | 89.610 | 129.050 |
Eenmalig terugramen kapitaallasten Gerardus Majella school | E | -5.950 | -27.730 | -49.530 | -71.330 | ||
8 | Nieuwbouw brandweerkazerne Heino | S | 3.600.000 | 138.769 | 138.769 | 138.769 | 138.769 |
Ontrekking uit reserve gebouwenonderhoud | E | -125.910 | |||||
Storting in gekoppelde reserve kazerne Heino | E | 125.910 | |||||
Beschikking over gekoppelde reserve kazerne Heino | S | -3.148 | -3.148 | -3.148 | -3.148 | ||
Eerste jaar terugramen | E | 3.148 | 3.148 | ||||
Eenmalig terugramen kapitaallasten brandweerkazerne Heino | E | -138.769 | -69.385 | ||||
Nieuwbouw brandweerkazerne Heino (gedeeltelijke) dekking | S | -135.621 | -135.621 | -135.621 | -135.621 | ||
Reeds opgenomen in begroting huuropbrengst Heino | S | 33.000 | 33.000 | 33.000 | 33.000 | ||
Huur eenmalig terugramen | E | 102.621 | 51.311 | ||||
9 | Zaakgericht werken en vervanging zaaksysteem | E | 150.000 | 150.000 | 75.000 | ||
Subtotaal | S | 85.648 | 198.676 | 318.579 | 543.824 | ||
Subtotaal | E | 352.352 | 279.161 | 73.211 | -153.476 | ||
Voortzetting van bestaand beleid | |||||||
1 | Extra storting SVn startersleningen; storting 1,5 mln. | S | 36.000 | 36.000 | 36.000 | 36.000 | |
1 | Storting in dynamische investeringsreserve | E | 3.050.000 | ||||
Dekking Algemene bestemmingsreserve | E | -3.050.000 | |||||
2 | Beheersing eikenprocessierups | E | 40.000 | 30.000 | |||
Dekking reserve beheer openbare ruimte | E | -40.000 | -30.000 | ||||
5 | Algemeen beleid duurzaamheid | E | 150.000 | ||||
5 | Kosten inzet energievakmannen | E | 75.000 | ||||
7 | Extra storting SVn sportstimuleringsleningen; storting 1 mln. | S | 24.000 | 24.000 | 24.000 | 24.000 | |
Ovz | Overbrengen historische archieven; 2,5 fte, in 2026 0,8 fte | E | 202.500 | 64.800 | |||
Subtotaal | S | 60.000 | 60.000 | 60.000 | 60.000 | ||
Subtotaal | E | 427.500 | 64.800 | - | - | ||
Overig nieuw beleid/ extra uitgaven | |||||||
2 | Uitvoeringsplan begraafplaatsen | E | 15.000 | 35.000 | |||
2 | Uitvoeringsbudget biodiversiteit | E | 80.000 | ||||
2 | Tijdelijke formatie domein Beheer; 3 fte | E | 273.000 | 273.000 | |||
2 | Overhead tijdelijke formatie domein Beheer | E | 75.000 | 75.000 | |||
2 | Voertuigen opzichter en beheerder riolering | S | 70.000 | 9.555 | 9.555 | 9.555 | 9.555 |
Voertuigen opzichter en beheerder riolering, kapitaallasten eenmalig terug | E | -9.555 | |||||
Voertuigen opzichter en beheerder riolering: aanbesteding en laadpalen | E | 18.000 | |||||
Voertuigen opzichter en beheerder riolering: besparing brandstof | S | -2.200 | -2.200 | -2.200 | -2.200 | ||
3 | Begeleiding statushouders 2fte | E | 182.000 | 182.000 | |||
Begeleiding statushouders overhead 2 fte | E | 50.000 | 50.000 | ||||
Dekking reserve opvang vluchtelingen | E | -232.000 | -232.000 | ||||
4 | Implementatie besparingsmaatregelen sociaal domein | E | 205.000 | ||||
Overhead tijdelijke formatie | E | 50.000 | |||||
Dekking reserve sociaal domein | E | -255.000 | |||||
7 | Cultuurbeleidsplan voortzetten beleid | S | 91.500 | 91.500 | 91.500 | 91.500 | |
Cultuurbeleidsplan voortzetten beleid; VAKTOR | E | 12.000 | 12.000 | 12.000 | 12.000 | ||
Cultuurbeleidsplan nieuwe kunstwerken | E | 50.000 | 50.000 | 50.000 | 50.000 | ||
7 | Tegemoetkoming OZB maatschappelijke instellingen | S | 57.000 | 57.000 | 57.000 | 57.000 | |
7 | Tijdelijke formatie maatschappelijk vastgoed; 1 fte | E | 91.000 | 91.000 | |||
Overhead tijdelijke formatie | E | 25.000 | 25.000 | ||||
Dekking ten laste van de reserve gebouwenonderhoud | E | -116.000 | -116.000 | ||||
7 | Storting weerstandsreserve sportbedrijf | E | 400.000 | ||||
7 | Reparatie cofinanciering buurtsportcoaches | E | 91.189 | 91.189 | |||
9 | Capaciteit klantportaal 2,11 fte extra | E | 139.260 | 139.260 | |||
9 | Vooronderzoek scannen akten Burgerlijke Stand | E | 50.000 | ||||
Overhead scannen akten Burgelijke Stand | E | 12.500 | |||||
BDV | Begroting DOWR-percelen | E | 108.600 | 73.600 | 21.600 | ||
Dekking DOWR-I en reserve DOWR-I en stelpost overhead | E | -108.600 | -73.600 | -21.600 | |||
Div. | I-uitvoeringsplannen | E | 102.000 | 85.000 | 39.000 | 39.000 | |
Uitvoeringsplannen dekking reserve DOWR en krediet ICT | E | -90.000 | -36.000 | ||||
Uitvoeringsplannen applicatie casusregistratie (OOV) | S | 14.000 | 14.000 | 14.000 | 14.000 | ||
Subtotaal | S | 169.855 | 169.855 | 169.855 | 169.855 | ||
Subtotaal | E | 1.218.394 | 724.449 | 101.000 | 101.000 | ||
Totaal | S | 315.503 | 428.531 | 548.434 | 773.679 | ||
Totaal | E | 1.998.246 | 1.068.410 | 174.211 | -52.476 | ||
Totaal | 2.313.749 | 1.496.941 | 722.645 | 721.203 | |||
Dekkingsmiddelen
Stelpost nieuw beleid
Voorgesteld wordt de structurele stelpost nieuw beleid 2025 tot een bedrag van € 250.000 als dekkingsmiddel in te zetten. Op basis van het nu voorliggende begrotingsperspectief is er vanaf 2028 een verhoogde stelpost nieuw beleid beschikbaar van € 550.000. Deze stelpost is verhoogd in verband met de te verwachten kosten welke nu nog niet (volledig) financieel zijn vertaald in de voorliggende (meerjaren)begroting. Denk hierbij aan de onderhouds- en vervangingsopgave openbare ruimte, de kosten van onderwijshuisvesting (Integraal Huisvestingsplan onderwijs) en de ambities met betrekking tot 'de drie grote opgaven' (groeiopgave, leefbare dorpen en wijken en toekomstbestendig buitengebied). Daarmee komt het totaalplaatje beschikbare ruimte voor nieuw beleid er als volgt uit te zien:
Totaal stelpost nieuw beleid | ||||
|---|---|---|---|---|
Bedragen * € 1.000 | ||||
Omschrijving | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
Stelpost nieuw beleid begroting 2022 en meerjarenraming 2023-2025 | 250 | 250 | 250 | 250 |
Stelpost nieuw beleid begroting 2023 en meerjarenraming 2024-2026 | 250 | 250 | 250 | |
Stelpost nieuw beleid begroting 2024 en meerjarenraming 2025-2027 | 250 | 250 | ||
Stelpost nieuw beleid begroting 2025 en meerjarenraming 2026-2028 | 550 | |||
Inzet van deze stelpost als dekkingsmiddel bij begroting 2025 | -250 | -250 | -250 | -250 |
Totaal | 0 | 250 | 500 | 1050 |
Taakstelling 'Nieuw voor Oud'
In de meerjarenbegroting 2024-2026 is een taakstelling 'Nieuw voor Oud' opgenomen van € 450.000 in 2026 oplopend naar € 650.000 vanaf 2027. Op basis van de raadssessie op 7 maart 2024, aangevuld met maatregelen vanuit de organisatie aangedragen, kan deze taakstelling voor een belangrijk deel (€ 404.000) al een jaar eerder (vanaf 2025) ingevuld worden dan oorspronkelijk gepland. Dat is mooi. De voorgestelde maatregelen kunnen gerealiseerd worden door ‘de nodige hygiëne’ in de begroting door te voeren. Door nu ‘de lucht uit de begroting te halen’, kan het maken van ‘echte beleidskeuzes’ nog worden uitgesteld. Er resteert dan een taakstelling van € 32.000 in 2026 oplopend naar € 207.000 vanaf 2027 waaraan in de meerjarenbegroting 2026-2028 nog invulling gegeven moet worden. Zie ook onderstaande tabel en bijlage D voor een nadere toelichting. Uw raad wordt voorgesteld in te stemmen met de concrete invulling van de taakstelling 'Nieuw voor Oud' zoals opgenomen in bijlage D.
Opgenomen taakstellingen bestaand beleid begroting 2025-2028 | ||||
|---|---|---|---|---|
Bedragen in € | ||||
Taakstellingen | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
Stelpost taakstelling 'Nieuw voor Oud' | 450.000 | 650.000 | 650.000 | |
Concrete invulling van deze taakstelling (zie bijlage D) | -404.000 | -418.000 | -443.000 | -443.000 |
Restant nog in te vullen taakstelling 'Nieuw voor Oud' | -404.000 | 32.000 | 207.000 | 207.000 |
Taakstelling besparingen Sociaal domein
Zie de toelichting onder het kopje Resultaat sociaal domein.
Taakstelling besparingen andere domeinen
Naast besparingsmaatregelen in het sociaal domein willen we in de komende periode door een extern bureau ook nader onderzoek doen naar besparingsmaatregelen binnen de andere domeinen. Hiertoe is, vooruitlopend op dit nader onderzoek, een taakstelling ingeboekt van € 100.000 in 2027 oplopend naar € 500.000 vanaf 2028. Op een totale begrotingsomzet van € 140 mln. achten wij dit behapbaar. Deze taakstelling komt dan bovenop de nog resterende taakstelling 'Nieuw voor Oud' oplopend van € 32.000 in 2026 oplopend naar € 207.000 vanaf 2028.
Verhoging OZB boven de reguliere inflatie-index
Uw raad heeft zich in de raadssessie op 7 maart 2024 uitgesproken dat we graag de gemeente willen blijven die we nu zijn, met (tenminste) behoud van het huidige voorzieningenniveau. Daarnaast willen we ambities realiseren in het kader van de strategische opgaven en grote maatschappelijke vraagstukken. Dit noodzaakt ons om bovenop de reguliere inflatie-index 2025 van 2,5% voor 2025 een structurele verhoging van de OZB voor te stellen van 5%, totaal derhalve 7,5%, om tot een sluitend meerjarenperspectief 2025-2028 te komen. Deze verhoging volgt op een periode van 2 jaar (2023 en 2024) waarop de nullijn is toegepast qua OZB-verhoging, terwijl de inflatie in die twee jaren is opgelopen tot 13%.
Rijkscompensatie herstel disbalans taken-middelen
Vanaf 2026 is een PM-raming rijkscompensatie herstel disbalans taken-middelen opgenomen. Rijk en VNG hebben afgesproken dat decentrale overheden nauw betrokken zullen worden bij de verdere uitwerking van het regeerakkoord. Of dit leidt tot meer middelen of minder taken is op dit moment nog niet bekend.